آیا عمر شیشه‌های رنگی به پایان رسیده است؟

 نور و رنگ دو عنصر اصلی در طراحی معماری و دکوراسیون داخلی هستند. هنرمندان و معماران در گذشته به این امر واقف بودند و به نحوی شایسته از آنها در بناها استفاده می کردند. شاهکارهای معماری به جا مانده از دوران کهن همه مهر تاییدی بر این امر است ولی این مسئله به این معنا نیست که این نوع هنر مختص به زمان های دور بوده و جایگاهی در معماری این دوره نخواهد داشت بلکه هدف از بیان این موضوع ارائه راهکارهایی برای استفاده از آن در زندگی امروزی است.

شیشه های رنگی در معماری ایرانی جایگاه قابل ملاحظه ای داشته اند و علاوه بر بناهای مشهور در سایر ساختمان ها نیز استفاده می شده اند، اما متاسفانه در معماری امروزی، شیشه های رنگی تقریبا بدون استفاده مانده اند و در کمتر پروژه ای از آنها استفاده می شود. این در حالی است که استفاده از شیشه های رنگی علاوه بر زیبایی، اثرات روانشناختی قابل ملاحظه ای هم دارند. این شیشه ها به صورتی جادویی نور را از خود عبور می دهند و استفاده از آنها در طراحی، این اجازه را می دهد که با استفاده از نورهای طبیعی و مصنوعی، بتوانیم در بازه های مختلف زمانی، رنگ های متفاوتی در محیط داشته باشیم.

شیشه های رنگی در گذشته

قدمت شیشه های رنگی تزئینی که در معماری برخی از ساختمان ها، خصوصا بناهای مذهبی مانند کلیساها و مساجد کاربرد دارند به قرون وسطی باز می گردد. این شیشه های رنگی در قرن نوزدهم میلادی کاربرد گسترده تری پیدا کردند و علاوه بر مکان های مذهبی در خانه های شخصی، هتل ها، اماکن فرهنگی و مراکز خرید نیز به کار گرفته شدند. همزمان معماران ایرانی نیز به استفاده از در و پنجره های مشبک با شیشه های رنگی در بناها رو آوردند که همزمان هم حفاظ مناسبی در برابر آفتاب گرم و تابان ایران به حساب می آمد و هم نور را در رنگ های متنوع و متعدد منعکس می کرد و این تنوع جلوهای خاص به تزئینات وابسته به بنا همچون نقاشی روی شیشه ها می بخشید.

در این زمینه می توان یکی از شاه نشین های خانه طباطبایی ها در کاشان را مثال زد که استفاده از شیشه های رنگی در و پنجره باعث شده در بازه های متفاوت و با تغییر زاویه خورشید یکی از رنگ های پنجره، رنگ غالب اتاق باشد. به عنوان مثال در هنگام ظهر رنگ غالب قرمز است که سبب افزایش اشتها می شود، در بعدازظهر رنگ بنفش غالب می شود که سبب فراری دادن حشرات از اتاق می شود (به علت این که حشرات چشم مرکب دارند) و بدین ترتیب حشرات مانع استراحت بعدازظهر ساکنین نمی شدند.

از دیگر نتایج مثبت استفاده از این شیشه ها، بازتاب های زیبای شیشه های رنگی محصور شده در قاب های مشبک و در نهایت تبدیل آن به بازی نور و رنگ بود که جلوه ای بی مثال از دنیایی فرازمینی را به ارمغان می آورد. معمار ایرانی، با خلاقیت و دانش خود این تکنیک رنگ نگاری را از ملل دیگر وام گرفته و با فرهنگ مردم خود در آمیخته و رنگین کمانی از نور و رنگ خلق کرده است. هدف از خلق این همه زیبایی توسط معمار ایرانی، تنها برای ارائه یک اثر زیبا نبوده، بلکه علاوه بر زیبایی، رعایت اصول آرامش و رفع تنش های محیطی به عنوان یکی از اصول اولیه معماری ایرانی نیز بوده است.

شیشه های رنگی در طراحی امروز

شیشه های رنگی که زمانی در معماری ملل مختلف از جمله ایران نماد سبک زندگی در دوره ای خاص بود، امروزه با وجه تزئینی خود به زندگی مدرن وارد شده است. استفاده از شیشه های رنگی در پنجره های امروزی هم امکان پذیر است و می تواند دکوراسیون منزل شما را از این رو به آن رو کند. اگر دوست دارید در طول روز از نور طبیعی استفاده کنید اما نور شدید آفتاب آزارتان می دهد، می توانید با استفاده از هنر ویترای شیشه پنجره تان را رنگ آمیزی کرده و نوری لطیف را به خانه دعوت کنید.

همچنین با استفاده از شیشه های رنگی طرح دار متناسب با رنگ در ورودی می توانید زیبایی حیرت انگیزی به منزل خود ببخشید. به طور مثال با استفاده از رنگ آبی آرامش خاصی به فضای ورودی تزریق می شود. تنوع در دکوراسیون داخلی به طراح این فرصت را می دهد که از شیشه های رنگی در کوچک ترین ابعاد دکوراسیون بهره ببرد؛ به طور مثال با استفاده از شیشه های رنگی در آباژورها می توانید نور مصنوعی را به رنگ دلخواه خود تبدیل کنید و آرامش را برای خود به ارمغان بیاورید.

شیشه های زیر پا

استفاده از شیشه رنگی در کف به عنوان کفپوش یکی از ارکان مهم دکوراسیون و در حقیقت زمینه طراحی و چیدمان خانه است و به همین دلیل بر تمام جنبه های دکوراسیون تاثیر می گذارد. این نقش خصوصا در بخش نشیمن خانه که به نوعی مرکز حضور اعضای خانواده است، بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. از این رو اگر شیشه رنگی که برای کف انتخاب می شود دارای تنوع رنگ و طرح باشد، جلوه دکوراسیون را کاملا تحت تاثیر قرار می دهد، اما اگر شیشه رنگی نشیمن خود را به لحاظ ترکیب، رنگی خنثی انتخاب کنید، فضا مانند یک صفحه روشن برای چیدمان و وارد کردن ترکیب های رنگی برای شما آماده می شود.

کاربرد شیشه های رنگی در مناطق کویری

استفاده از شیشه های رنگی در مناطق کویری ایران بیشتر دیده می شود. مناطقی که شدت نور در آنجا، زیاد و به دلایل اقلیمی، تنوع رنگی در طبیعت بسیار کم است. تابش نور خورشید به این شیشه ها سبب می شود که فضای داخلی تحت تاثیر رنگ شیشه ها و بازی نور و رنگ، در هر ساعت از روز تغییر کندت و فضا را از یکنواختی خارج کند و سبب ایجاد تنوع در محیط شود.

علاوه بر این، شیشه های رنگی کار گذاشته شده در پنجره های مشبک، شدت نور را در اوقات و فصول مختلف سال تعدیل کرده و حریم امنی برای اهالی خانه در مقابل شدت نور و گرما فراهم می آورد. یکی دیگر از اهداف معمار هنگام به کارگیری شیشه رنگی در مناطق کویری، دور کردن خزندگان از حریم امن زندگی است. کویرنشینان معتقدند که شیشه های رنگی خزندگان را فراری می دهد.

طراحی فضای منزل به روش مینیمال، سبک قرن بیستمی

 این روزها که زندگی در شهرهای بزرگ با وجود مشغله های بی شمار، برای بیشتر مردم با انواع آشفتگی های ذهنی همراه است، استفاده از سبک های ساده گرایانه یا مینی مال در معماری خانه ها کاملا متناسب با نیاز امروز به نظر می رسد.

هنرمندان سبک معماری ساده گرایانه که سال هاست با همه سادگی اش، محبوبیت زیادی پیدا کرده، محیط داخلی منازل را در نهایت سادگی، زیبایی و استفاده بهینه از فضا به گونه ای طراحی می کنند که در آنها احساس راحتی، آرامش و تمیزی با هم تلفیقی دلپذیر دارند. بنابر آنچه گفته شد، اگر شما هم طرفدار سادگی و نظم و زیبایی هستید می توانید با دنبال کردن گزارش پیش رو، اصول طراحی مینی مال را به خوبی آموخته و از اجرای آن در منزل خود و مزایای بی شمارش لذت ببرید.

ساده گرایی، سبک قرن بیستمی

هرچند از اوایل قرن بیستم و بعد از جنگ جهانی دوم، اولین سازه های مبتنی بر معماری مینی مالیستی یا ساده گرایانه توسط معمار آلمانی امریکایی لودویگ مایس ون دروهه، طراحی و به دنیا معرفی شد اما اگر بخواهیم به زیربناهای قدیمی تر مینی مالیسم در هنر و معماری اشاره کنیم به جنبش هنری هلندی دِ استایل و معماری سنتی ژاپن می رسیم و جالب آنکه معرفی این سبک چیدمان مدرن که خود بر پایه «سادگی» بنا شده، به سادگی هم ممکن است. ایده اصلی طراحی مینیمال کم کردن حواشی و رسیدن به کیفیت های بنیادی و «سادگی» است.

مینی مالیسم، ساده کردن فضاهای زندگی و آشکارسازی خصیصه های بنیادی ساختمان هاست تا نگرشی ساده نسبت به زندگی در افراد ایجاد کند. این سبک، از فلسفه «ذن» و همچنین طراحی سنتی ژاپنی الهام گرفته است. در این سبک بکارگیری فرم های اصلی هندسی، عناصر عاری از تزیینات، استفاده از ساده ترین متریال و تکرار سازه ها، موجب القای حسن نظم و تقویت کیفیات بنیادین می شود. حرکت نور طبیعی در ساختمان های مینیمالیستی فضاهایی ساده و تمیز را آشکار می کند ضمن آنکه در این شیوه معماری برای نگهداری اشیا، از فضاهایی مخفی و هوشمندانه استفاده می شود.

خلوت کنید

برای داشتن خانه مینی مال اولین قدم حذف هر آن چیزی است که در منزل تان هست اما ضرورتی برایش نیست خودمانی اش این می شود که برای چیدمان مینی مال باید از لوازم و تزیینات فراوان با سبک های مختلف هنری و خرده ریزهای معطل مانده در هر گوشه هال و پذیرایی تان گرفته تا آن گلدان که عموجان به عنوان چشم روشنی آورده و روی میز وصله ناجور است، دل بکنید. همچنین کلیه وسایلی که به نوعی پرزرق و برق هستند چه مبلمان سلطنتی و مجسمه های کوتاه و بلند باشند چه لوستر 10 شاخه ای که برای تماشایش باید وقت گذاشت، دیگر در خانه شما جایی نخواهندداشت.

به طور کلی خانه های مینی مال به معنای واقعی کلمه خلوت هستند و به جز وسایلی که کارایی دارند و وجودشان کاملا ضروری است، هیچ تزیینات و ابزار اضافه ای در این منازل دیده نمی شود. همین موضوع، یعنی به جا بودن وسایل و کم بودن تزیینات هم هست که باعث می شود در این فضاها کاملا آرامش داشته باشید. پس از همین حالا به وسایلی که در میان آنها محاصره شده اید، خوب دقت کنید و کم کم اضافات و خرده ریزهایی را که قرار است روز مبادا به دردتان بخورند، در گوشه ای جمع آوری کنید و سپس آنها را از خانه بیرون ببرید، این اولین گام برای داشتن فضایی آرام و مینی مال است.

خانه های آرامِ سفید

طیف رنگ هایی که در خانه های طراحی شده به سبک مینی مال به کار می رود اغلب شامل رنگ های شاد ور شن بوده و رنگ سفید به عنوان محبوب ترین رنگ به کار رفته برای این سبک، بسیار پرکاربرد است. رنگ پایه دیوارها و سقف و مبلمان در خانه های مینی مال معمولا سفید یا خنثی انتخاب می شود. این رنگ ها علاوه بر اینکه فضا را بزرگتر، روشن تر و حتی لطیف تر نمایش می دهند در ترکیب با متریال دیگری که غالبا چوب است

و یا یک رنگ قوی مانند قرمز روشن و یا هر رنگ ملایم دیگری (البته به طور محدود) برای زیباترکردن محیط داخلی خانه استفاده می شوند. مورد دیگری که در ترکیب بندی خانه های مینی مال به چشم بیشتر به چشم می خورد استفاده از رنگ سیاه در کنار رنگ سفید است. برای نمونه، قرار دادن یک کاناپه چرمی سیاه رنگ در اتاقی که وسایل و دیوارهای آن سفید است می تواند نقطه کانونی جذابی بسازد و زیبایی بصری را هم به فضای ساده اتاق اضافه کند. رنگ های دیگر مورد استفاده در این سبک عبارتند از:

طوسی، سیاه، بژ، خاکستری و سبز کمرنگ. نکته آن است که در این سبک با استفاده از رنگ های روشن و هم خانواده که کنتراست کمی دارند، در تقابل یا همنشینی با یک متریال دیگر از جنس چوب، فلز، کاغذ دیواری یا تابلوهای هنری با رنگ های تند و شارپ گرفته تا مبلمان با جنس و رنگ و پارچه خاص، دکوراسیونی خواهیم داشت که به راحتی و زیبایی خودنمایی می کند.

آشپزخانه، منظم و آرام

مهم ترین شاخصه طراحی دکوراسیون آشپزخانه های مینی مال مانند سایر بخش های منزل کاربردی بودن و نظم و هماهنگی بین اجزای آن است. استفاده از اشکال هندسی ساده و مدرن، کابینت ها با دستگیره های توکار به رنگ روشن به همراه تعبیه قفسه های مخفی متعدد در این آشپزخانه ها که باعث می شود هر وسیله ای جای اختصاصی خود را داشته باشد از شلوغی و بهم ریختگی فضای آشپزخانه جلوگیری کرده و جلوه ظاهری منظمی به آن می بخشد. به طور کلی در آشپزخانه های مینی مال بیشتر از هر سبک دیگری احساس آرامی می کنید

هیچ وسیله اضافه ای روی کابینت ها بی استفاده و رها شده نیست و ترکیبی از کابینت های جادار با درب های مسطح، نظم دهنده ها یا اکسسوری های کاربردی که کاملا از معرض دید مخفی شده اند. برای نظم دهی بیشتر به این فضا به دقت طراحی می شوند البته بهره گیری از کفپوش های صیقلی و براق، دستگیره های توکار و شیرآلات مدرن را هم باید به دیگر ویژگی های این آشپزخانه ها اضافه کرد. رنگ کابینت ها و دیوار در آشپزخانه های مینی مال اغلب سفید انتخاب می شود اما ترکیب این رنگ با چوب یا رنگ های مشکی، خاکستری، زرد، سبز و قرمز هم مرسوم است.

مبلمان، قلب دکوراسیون مینی مال

درست برخلاف مبلمان مورد استفاده در سبک های کلاسیک که مجلل و پر از جزییات و ریزه کاری های هنرمندانه هستند، طراحی مبلمان برای خانه های مینی مال فاقد هر نوع اضافات و تشریفات است. طرح مبلمان در این سبک از اهمیت زیادی برخوردار است بنابراین گام دوم برای رسیدن به خانه مینی مال خریداری مبلمانی است که طرح ساده ای داشته باشد. جلب است بدانید که تعداد مبل ها هم در این سبک محدودیت دارد و ترجیح داده می شود که

از تعداد مبل کمتر و در عوض کاناپه های بزرگتر یا مبلمان های دو سه نفره استفاده شود ضمن اینکه در مرحله چیدمان هم، مبل ها دور از هم چیده شده و فضای باز بین آنها در نظر گرفته می شود. رنگ مبلمان در بیشتر مواقع سفید یا کاملا روشن انتخاب می شود اما استفاده از مبلمان چرمی سیاه و یا با هر رنگ شارپ و قوی، در تلفیق با وسایل دیگر اتاق که سفید هستند، نیز مرسوم است. همچنین میز ناهارخوری هم در این سبک ساده و بدون هرگونه تزیینات است.

تزیینات مینی مال

همان طور که از ابتدا گفته شد در سبک معماری مینی مال تزیینات به حداقل مقدار خود می رسند اما استفاده از بافت پشم، پنبه، چوب و سایر بافت های دیگر دلخواه، گلدان های زنده، کوسن های رنگین، تابلوهای بزرگ هنری روی دیوارهایی که رنگ خنثی دارند به همراه چراغ ها و لوسترهایی با اشکال هندسی مدرن و خاص به عنوان تزیینات در فضاهای مینی مال مرسوم است. همچنین اگر از آن دسته افرادی باشید که به استفاده از چوب در فضای منزل شان علاقه مند هستند،

خبر خوب برای تان این است که اخیرا استفاده از چوب در دکوراسیون مینی مال بسیار رایج شده و از اتاق پذیرایی گرفته تا حمام و دستشویی خانه تان را با استفاده از انواع چوب می توانید به زیبایی تزیین کنید. بهره گیری از چوب در کف خانه، دیوارکوب ها یا حتی لوازم مربوط به سرویس بهداشتی و کف آنها که پیش از اینها هیچ گاه در طراحی شان از چوب استفاده نمی شد، باعث ایجاد تنوع در فضاهای مینی مال می شود. بنابراین برای مثال در حالی که تمام مبلمان و وسایل اتاق پذیرایی خانه تان به رنگ سفید است می توانید با استفاده از پارکت در کف یا دیوارکوب های چوبی، فضای دلنشین تری را تجربه کنید.

1. شعار «کم بیشتر است» نقل قول از لودویگ مایس ون دروهه معمار سرشناس آلمانی امریکایی و از بنیان گذاران سبک طراحی مینی مال در معماری جهان