کلاچ خودرو قسمتی از گیربکس آن‌ها و جزئی از اصلی‌ترین سامانه‌های داخلی اتومبیل‌ها به شمار میرود. اگر بخواهیم وظیفه اصلی کلاچ را بررسی کنیم، می‌توانیم اینطور بگوییم که وسیله‌ای است برای تنظیم میزان انتقال نیرو از موتور به چرخ‌ها که نیرو را با توجه به ضریب دنده بین چرخ‌های خودرو تقسیم می‌کند.
تمامی رانندگان همیشه با کلاچ خودرو خود درگیر بوده اند و درستگرفتن یا نگرفتن آن نیز بسیار مهم است که البته در خودروهای دنده اتوماتیک این مشکل به نوعی حل شده است.
شاید برای شما هم جالب باشد که با کلاج و انواع آن و البته کلاج دوگانه نیز آشنا شوید.
تعریف کلاچ جیست
کلاچ وسیله ایست برای انتقال حرکت چرخشی از یک شفت به شفت دیگر. کلاچ در واقع یـک وسـیله قطـع کـردن و یـاوصل کردن است که در سیستمهای انتقال نیرو بکار میرود. اصولاً در سیستمهای انتقال نیرو، توان و نیروی تولید شـده درموتور برای استفاده به شکلی دیگر و یا استفاده در جایی دیگر نیاز به جابجایی و انتقال دارد. حال برای آنکه بتوان بـر رویاین انتقال نیرو کنترلی را اعمال کرد. ساده ترین راه استفاده از یک کلاچ است تا هر زمان که نیاز به توقف انتقال نیرو باشد، این عمل انجام پذیرد.
وسایل نقلیه که از گیربکس دستی بهره می‌برند راننده با فشردن پدال در واقع انتقال نیرو را از موتور به گیربکس قطع می‌کند و همین امر باعث می‌شود راننده بتواند ضریب دنده خودرو را تغییر دهد و میزان نیروی منتقل شده به چرخ‌ها را کم یا زیاد کند.
انواع کلاچ
بدون لغزش: این نوع معمول‌ترین نوع کلاچ است که در خودروهای شهری از آن استفاده می‌شود. کلاچ‌های بدون لغزش به دو حالت (( کاملا درگیر )) و (( خلاصی )) در سیستم گیربکس قرار می‌گیرند و همانطور که از نام این نوه کلاچ معلوم است، هیچگونه لغزش و ساییدگی ندارد.
اصطکاکی: این سیستم با استفاده از دو صفحه عاج دار عمل می‌کند. به دلیل ضریب اصطکاک صفحات کلاچ اصطکاکی، این کلاچ همیشه به صورت کامل درگیر می‌شود. کلاچ اصطکاکی به دو شکل مخروطی و دیسکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کلاچ‌های اصطکاکی مخروطی، صفحات درگیر شونده به شکل مخروط هستند و گشتاور میان دو صفحه مخروطی انتقال پیدا می‌کند. کلاچ‌های اصطکاکی دیسکی که خود به چند دسته تقسیم می‌شوند، از صفحات مسطح برای درگیری کامل استفاده می‌کنند و نیروی گشتاور را به صورت گریز از مرکز منتقل می‌کنند.
یک‌طرفه: در نوع یک‌طرفه نیروی گشتاور در یک جهت انتقال پیدا می‌کند و در گردش‌‌های تک جهته، مانند کلاچ‌های بدون لغزش عمل می‌کنند اما اگر چرخش در جهات دیگر صورت بگیرد، کلاچ‌های یک‌طرفه نیرویی را منتقل نمی‌کنند.
هیدرولیک: صفحات در کلاچ‌های هیدرولیک با استفاده از یک سیال، نیروی گشتاور را منتقل می‌کنند. به دلیل تغییر فضا در سیستم کلاچ‌های هیدرولیک، معمولا جا به جایی نیرو کند‌تر از مابقی کلاچ‌ها صورت می‌گیرد.
فعالیت گیربکس دو کلاچ چگونه است؟
گیربکس‌های دو کلاچه نوع جدیدی از جعبه دنده‌ها هستند که به صورت نیمه خودکار عمل می‌کنند. اگر شما راحتی گیربکس‌های اتوماتیک و هیجان جعبه دنده‌های معمولی را با هم می‌خواهید بهتر است اتومبیلی را انتخاب کنید که از گیربکس دو کلاچه برای انتقال نیروی گشتاور از موتور به چرخ‌ها استفاده می‌کند.
در سامانه گیربکس دو کلاچه یا DCT، از دو کلاچ مستقل برای اتصال و قطع انتقال نیرو استفاده می‌شود؛ یکی از کلاچ‌های بکار رفته در این سیستم وظیفه درگیر شدن با چرخ‌دنده‌های فرد گیربکس را دارد و دیگری چرخ‌دنده‌های زوج گیربکس را کنترل می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت سیستمهای گیربکس دو کلاچه یا DCT به گیربکس‌های دستی شبیه‌تر هستند با این تفاوت که در گیربکس‌های دستی یا معمولی جریان انتقال نیرو همیشگی نیست و راننده برای تغییر ضریب دنده باید جریان نیرو را قطع کند اما در گیربکس دو کلاچه، صفحات هیدرولیکی کلاچ به صورت پشت‌سر هم فعال می‌شوند و اجازه نمی‌دهند جریان نیروی منتقل شده به چرخ متوقف شود؛ از همین سو در خودرو‌هایی که از گیربکس دو کلاچه بهره می‌برند پدال کلاچ مشاهده نمی‌شود.
تمامی موتورهای درون‌سوز برای احتراق نیاز به هوا دارند. دلیل این امر اکسیژن موجود در هوا بوده، چراکه سوخت‌هایی همانند بنزین و گازوییل برای احتراق نیاز به این عنصر دارند. در اتومبیل‌های مدرن، هوا قبل از ورود به موتور و محفظه احتراق، باید تمیز شود. ورود هوای آلوده به موتور، ریسک بالایی دارد به‌گونه‌ای که علاوه‌بر عملکرد ضعیف، عمر مفید موتور را نیز کاهش می‌دهد.
ذرات خارجی وارد شده به موتور همانند یک ساینده بر روی قطعات فلزی موتور عمل کرده و به قطعاتی مانند پیستون و سیلندرها آسیب وارد می‌کنند. موتورهای جدیدی که در خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرند، از نسبت هوا به سوخت دقیقی پیروی می‌کنند. وقتی در محفظه احتراق هوا کم باشد، سوخت بیشتری وارد شده و احتراق ناقص صورت می‌گیرد که نتیجه آن اعمال فشار بیشتر بر روی موتور است.
خوشبختانه فیلتر هوای موجود در خودروهای ما، باعث ورود هوای مورد استفاده موتور به‌صورت تمیز می‌شود. با این حال بهترین فیلترهای هوا نیز بعد از مدتی مقاومت در برابر محیط بیرونی، خاصیت خود را از دست می‌دهند، در نتیجه راننده باید آن را عوض کند.
زمان تعویض فیلتر هوا به مواردی مانند نحوه رانندگی صاحب خودرو و همچنین محیطی که از ماشین استفاده می‌کند، بستگی دارد. برای مثال اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که گرد و غبار زیادی در هوا وجود دارد، باید فیلتر هوا را زودتر تعویض کنید. البته برعکس آن نیز صادق است، یعنی اگر در منطقه‌ای با هوای تمیز زندگی کرده و یا زیاد از خودروی خود استفاده نمی‌کنید، زمان تعویض فیلتر هوا نسبت به حالت عادی بیشتر خواهد بود.
برخی از کارشناسان معتقدند که با پیمودن هر ۴۸۲۸ کیلومتر، همراه با تعویض روغن، فیلتر هوای خود را با نمونه نو تعویض کنید. بعضی دیگر این عدد را کم دانسته و اعتقاد دارند که باید برای تعویض، فیلتر هوا را ابتدا مورد بررسی قرار داد.
اولین راه‌حل برای این امر، مراجعه به دفترچه راهنمایی بوده که توسط تولیدکننده خودرو عرضه می‌شود. برای مثال جنرال موتورز برای اکثر اتومبیل‌های تولیدی خود، تعویض فیلتر هوا را بعد از ۹۶۵۶ کیلومتر پیمایش مسافت، توصیه می‌کند.
در نهایت باتوجه به قیمت پایین فیلتر هوا، به شما توصیه می‌کنیم که برای جلوگیری از آسیب رسیدن به موتور، آن را بعد از هر ۹۶۵۶ کیلومتر مسافتی که طی می‌کنید، با یک نمونه جدید جایگزین نمایید.